Olej w skrzyni – wymieniać, czy nie?
Olej w silniku wymienia się regularnie. W przypadku oleju smarującego skrzynie biegów producenci samochodów mają różne zdanie. Niektórzy nie przewidują jego wymiany przez cały okres eksploatacji samochodu. Czy słusznie?
Właściciele aut z automatyczną skrzynią biegów najczęściej zadają 2 pytania: czy wymieniać olej w automatycznej skrzyni biegów i jaki olej zastosować. Istnieją różne badania, na których podastawie można określić interwał wymiany i parametry oleju, który należy zastosować. Są to opracowania naukowe, techniczne, które są mało przystępne i często niezrozumiałe.
Jedną z najprostszych metod, którą można wykorzystać, jest metoda porównawcza. Żeby odpowiedzieć na pytanie, czy wymieniać olej w skrzyni automatycznej i jaki olej stosować, należy na poniższych przykładach porównać skrzynię biegów z silnikiem spalinowym.
- Karbonizacja oleju zachodzi w temperaturze powyżej 250–300°C, w zależności od rodzaju oleju i jego właściwości. W zależności od zastosowania temperatura tłoka od strony komory spalania może osiągnąć 400°C, natomiast od strony skrzyni korbowej – 150°C. Olej silnikowy studzi również turbosprężarkę, która osiąga 200°C, a przy zwiększonym obciążeniu silnika – nawet 300°C. W automatycznej skrzyni biegów olej ATF może wytrzymać temperaturę nawet 600°C, która występuje chwilowo i punktowo pomiędzy elementami ciernymi podczas zmiany biegów.
- W silniku olej ma za zadanie smarować łożyska ślizgowe, panewki, które pozwalają na właściwą pracę układu tłokowo-korbowodowego, wałka rozrządu, układu rozrządu w systemach ze ślizgami i łańcuchem rozrządu. W ASB również występują panewki, dzięki którym elementy skrzyni biegów mogą się względem siebie obracać. Powszechny jest przykład uszkodzonych panewek skrzyni biegów 6HP firmy ZF. Uszkodzenie to powoduje spadek ciśnienia głównego, a co za tym idzie, poślizgi skrzyni biegów i błędy związane ze zmianą biegów.
- Pracą silnika sterują zaawansowane elementy wykonawcze wyprodukowane z zachowaniem wysokich rygorów technologicznych i niskich tolerancji, takie jak wtryskiwacze Common Rail. Nadzorowane i kontrolowane są przez elektronikę, która zbiera sygnały z wielu czujników.
Sterownik elektroniczny wysterowuje wiele dodatkowych układów, najczęściej elektryczno-mechanicznych (np. zawory EGR, klapy w kolektorze dolotowym, aktuatory turbosprężarek).
W przypadku ASB za całe sterowanie pracą skrzyni biegów odpowiada sterownik elektroniczny, który wysterowuje elektrozawory. Te z kolei mają za zadanie podać odpowiednią ilość oleju do odpowiednich elementów (tłokorozdzielaczy i zaworów hydraulicznych) w sterowniku hydraulicznym ASB. Te natomiast powodują dostarczenie oleju do koszy sprzęgłowych sprzęgieł i hamulców. Zatem cała praca ASB zależy od poprawnej pracy wysoce zaawansowanego i precyzyjnego układu hydraulicznego ASB.
Jak wynika z powyższego porównania, olej w automatycznej skrzyni biegów jest momentami bardziej obciążany termicznie i mechanicznie niż olej, który smaruje silnik. W trakcie pracy każdy olej ulega utlenianiu i traci swoje właściwości. Ponadto spełnia zadanie czyszczące, utrzymując w swojej objętości zanieczyszczenia i ścier metalowy oraz transportując je do filtra.
Wymiana oleju w automatycznych skrzyniach biegów jest równie ważna jak w silnikach, a wykonywana regularnie pozwoli na wieloletnią, bezawaryjną pracę skrzyni biegów.
Na podstawie informacji firmy Ravenol
