Prawie każdy nowoczesny silnik Diesla z turbosprężarką jest wyposażony w chłodnicę powietrza. Gorące powietrze (do 150°C) sprężane przez turbosprężarkę, zanim osiągnie komorę spalania, jest schładzane przez chłodnicę powietrza. W praktyce może być ono ochładzane z zewnątrz pojazdu (bezpośrednie chłodzenie) lub przez czynnik chłodzący silnika (chłodzenie pośrednie).

Powody usterek i ich konsekwencje

Oprócz klasycznych powodów usterek, takich jak: zewnętrzne uszkodzenia (wypadki, uszkodzenia eksploatacyjne), uszkodzone/zablokowane przewody, zmniejszenie przepływu powietrza z powodu zabrudzonej powierzchni, utrata chłodziwa/dodatkowe powietrze spowodowane nieszczelnościami czy słaba wymiana ciepła spowodowana innymi zanieczyszczeniami (obecnością osadów/środków uszczelniających), muszą również być brane pod uwagę inne możliwe uszkodzenia. Zazwyczaj są one powiązane z awarią turbosprężarki.

W przypadku jej mechanicznego uszkodzenia lub wycieku oleju po stronie kompresora olej oraz opiłki mogą gromadzić się w chłodnicy powietrza. To zanieczyszczenie (niedrożność) może doprowadzićdo zmniejszenia wydajności silnika, a także do dużo poważniejszych usterek.

W przypadku gdy olej lub opiłki dostaną się do komory spalania, może to powodować awarię silnika. Często okazuje się, że konieczna jest naprawa główna.

W chłodnicy powietrza może zebrać się pewna ilość oleju, która po zamontowaniu nowej sprężarki trafi do komory spalania. Każdy specjalista potrafi sobie wyobrazić, co może się stać zaraz po uruchomieniu silnika.
Aby zapobiec takim uszkodzeniom, jak również „kolejnym awariom” (metalowe cząsteczki uwalniane w chłodnicy powietrza mogą dostać się do komory spalania), chłodnica powietrza oraz powiązane części powinny zostać dokładnie sprawdzone za każdym razem, gdy wymieniana jest turbosprężarka.

Powody uszkodzeń

Powód uszkodzenia turbosprężarki w przypadku jej wymiany zawsze powinien zostać zbadany. W przeciwnym razie w krótkim czasie turbosprężarka może znowu ulec awarii. Powinno się przestrzegać technicznych przepisów instalacji podanych przez producentów turbosprężarki oraz samochodu. Poniżej kilka przykładów:

• sprawdzić regulację/przełączenie zaworów i przewodów ciśnieniowych;
• sprawdzić przewód wlotu powietrza oraz przewód wylotu gazu pod względem nieczystości/osadów, w razie potrzeby wyczyścić;
• sprawdzić filtr powietrza i w razie konieczności go wymienić;
• wymienić przewód dostarczający olej do turbosprężarki (kontrola wizualna lub czyszczenie nie jest wystarczające);
• sprawdzić przewód odprowadzający olej, wyczyścić, wymienić w razie wątpliwości (nieczystości mogą się dostać do zbiornika oleju i zostać znowu zassane);
• wymienić olej oraz filtr;
• nie używać płynnych środków uszczelniających;
• wypełnić otwór wlotu oleju turbosprężarki przed uruchomieniem;
• sprawdzić/wyczyścić obieg powietrza pomiędzy turbosprężarką a silnikiem;
  sprawdzić chłodnicę powietrza pod względem pozostałości oleju/nieczystości, wymienić w razie konieczności.

Czyszczenie chłodnicy powietrza (intercoolera)

Czyszczenie chłodnicy powietrza jest bardzo problematyczne. Na rynku spotyka się różne opinie na ten temat. W wielu przypadkach producent pojazdu zaleca wymianę chłodnicy powietrza. Intercooler powinien zostać wymieniony z powodu mechanicznego uszkodzenia turbosprężarki (np. uszkodzenia łopatek, ilustracja 2). Nie można zagwarantować, że opiłki zostały całkowicie usunięte po czyszczeniu, szczególnie w przypadku chłodnic powietrza z wkładami turbulencyjnymi (ilustracja 3). Ryzyko kolejnego uszkodzenia spowodowanego przez opiłki, które zostały uwolnione i zassane do silnika, jest zbyt duże.

Czyszczenie chłodnicy powietrza może być brane pod uwagę, jeżeli jedynym problemem jest zebranie się oleju w chłodnicy. W praktyce jednak przepłukiwanie jest bardzo skomplikowane szczególnie gdy mamy do czynienia z długimi przewodami rurowymi, które spotkamy w samochodach ciężarowych. Dodatkowo do przepłukiwania mogą zostać użyte tylko urządzenia zatwierdzone przez producenta pojazdu/części. Użycie nieodpowiednich płynów do przepłukiwania może doprowadzić do uszkodzenia chłodnicy oraz do utraty gwarancji.

Instalacja nowej chłodnicy powietrza

Niezależnie od tego, jaki jest powód uszkodzenia lub wymiany chłodnicy powietrza, przed instalacją nowej chłodnicy powód uszkodzenia powinien zostać dokładnie zbadany. Części zewnętrzne/obwodowe (turbosprężarka, recyrkulacja spalin, wlot powietrza do turbosprężarki, system wydechowy etc.) powinny być zintegrowane w procesie usuwania usterek. W innym przypadku może znowu wystąpić awaria. Z tej przyczyny powinny zostać rozpatrzone poniższe punkty:

• sprawdzić obieg powietrza pomiędzy turbosprężarką i chłodnicą powietrza w celu wykluczenia nieczystości/cząsteczek/niedrożności/degradacji na ich połączeniu;
• sprawdzić przepływ powietrza pomiędzy turbosprężarką a przewodem wlotu powietrza w celu wykluczenia nieczystości/cząsteczek/niedrożności/degradacji na ich połączeniu;
• wyczyścić/wymienić uszkodzoną, niedrożną lub zabrudzoną drogę przepływu powietrza i powiązane części;
• wymienić wszystkie uszczelki, połączenia środka chłodzącego (w przypadku turbosprężarek chłodzonych wodą);
• sprawdzić, czy wszystkie elementy są szczelne i dodatkowe powietrze nie jest zasysane;
• sprawdzić ciśnienie doładowania.

Podczas naprawy lub wymiany turbosprężarki najważniejsze jest zachowanie czystości pozostałych elementów współpracujących z układem doładowania. Warto też sprawdzić drożność przewodów zasilających turbinę w olej pod wysokim ciśnieniem oraz przewodu odpływowego. Jej brak bywa przyczyną wielu uszkodzeń.