Układ drgający

Maha
Maciej Blum
13.9.2011
Współczesne pojazdy mają w standardzie układy zapobiegające blokowaniu kół podczas hamowania (ABS). Praktycznie każdy nowy pojazd wyposażony jest w układ kontroli trakcji, stabilizacji toru jazdy oraz zapobiegający poślizgowi kół podczas ruszania (ESP, ASR...). Wszystkie te układy bezpośrednio współpracują z układem przeniesienia napędu i zawieszenia. W związku z tym są one także bezpośrednio zależne od kondycji podzespołów tych układów.

Żywotność amortyzatorów jest z reguły krótsza od żywotności całego samochodu. Ich stanu technicznego nie można określać na podstawie przebiegu pojazdu, ponieważ stopień ich zużycia zależy głównie od takich czynników jak: sposób jazdy, rodzaj nawierzchni i obciążenie pojazdu.
Sprawny amortyzator tłumi drgania w układzie zawieszenia, dzięki czemu na nierównościach koło nie podskakuje, tylko ciągle przylega do jezdni. Jeśli już dojdzie do oderwania koła od jezdni, to przy sprawnych amortyzatorach nie zachodzi efekt odbijania się koła po ponownym
jego zetknięciu z jezdnią.

Układ ABS sprawdza, czy koło zostało zablokowane, i tak reguluje siłę docisku klocków hamulcowych do tarczy, aby nie blokować koła podczas hamowania. W momencie kiedy koło zostaje oderwane od jezdni, siła oporu przy hamowaniu maleje na tyle, że koło zostaje zablokowane przez hamulec.
Układ ABS odczytuje ten stan prawidłowo, czyli jako zablokowanie koła, i zmniejsza siłę hamującą. W związku z tym nie dość, że na skutek niesprawnych amortyzatorów koło traci kontakt z jezdnią, co bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo i właściwości trakcyjne pojazdu, to również "oszukiwane" są układy odpowiedzialne za poprawę tych właściwości trakcyjnych. Dodatkowo wydłuża się droga
hamowania przez nieprawidłowe działanie układu ABS i zmniejszony kontakt koła z jezdnią.

Jak temu zapobiegać? Otóż metoda jest prosta - należy mieć sprawne amortyzatory. Ale oczywiście łatwiej to napisać niż stwierdzić.

Wstępna kontrola amortyzatorów polega na uważnej obserwacji zachowania się samochodu podczas jazdy próbnej. Można w ten sposób stwierdzić następujące objawy usterek amortyzatorów: nadmierne kołysanie się pojazdu świadczące o utracie zdolności tłumienia; stuki lub zgrzyty będące skutkiem uszkodzeń mechanicznych. Ustalenia z jazdy próbnej należy dodatkowo potwierdzić w trakcie szczegółowych oględzin zewnętrznych, wykonanych na kanale lub podnośniku. Sprawdza się ewentualne wycieki oleju amortyzatorowego (ich wystąpienie kwalifikuje amortyzator do wymiany), wgniecenia lub skrzywienia korpusów oraz stan metalowo-gumowych zamocowań przy nadwoziu i wahaczach lub osiach kół.

Prostym sposobem stwierdzenia (przybliżonego) sprawności amortyzatorów jest popularne i znane "bujnięcie" samochodem. Należy dość mocno przycisnąć samochód w okolicy każdego narożnika. Dzięki elementom sprężystym nadwozie wróci do poprzedniego położenia. Amortyzator powinien się zatroszczyć o to, aby auto po takiej operacji pozostało nieruchome. Jeśli po takim bujnięciu samochód wykona jeszcze kilka ruchów góra-dół, to oznacza to, że amortyzator przy danym kole nadaje się z całą pewnością do wymiany.

Więcej na temat sprawdzania sprawności amortyzatorów w najnowszym numerze "autoEXPERTA" (9/2011).

O Autorze

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę