Warsztat w dobrym świetle

19.11.2014

Nie ma wątpliwości co do tego, że odpowiednie oświetlenie w warsztacie samochodowym jest niezbędne dla zapewnienia najwyższego poziomu jakości usług, a co najważniejsze, bezpieczeństwa i komfortu pracy ludzi.

Wbrew pozorom wybór odpowiedniego rodzaju oświetlenia do warsztatu samochodowego nie jest rzeczą łatwą. Ważny jest przede wszystkim poziom intensywności oświetlenia, ale także zdolność do wydobywania barw, barwa światła, kierunek światła i kontrast.
Jak podkreśla Michał Jóźwiak, Product Manager w firmie Lena Lighting, obecnie wszyscy profesjonalni dostawcy oświetlenia warsztatowego podają dla swoich lamp parametr w postaci mocy świecenia i energooszczędności. Jeśli stosunek ten daje wynik blisko 100 lumenów z 1 W mocy, to można przyjąć, że oprawa jest silnie świecąca, bardzo energooszczędna oraz nowoczesna i profesjonalnie skonstruowana. Oczywiście takie oprawy muszą bazować na bardzo dobrych komponentach oraz nadążać za trendami w oświetleniu. Za dodatkowe parametry, jakie trzeba wziąć pod uwagę na etapie doboru oświetlenia do warsztatu, uznaje się odporność oprawy oświetleniowej na działanie czynników mechanicznych, w tym substancji agresywnych, oraz dostępność części zamiennych.

W świetle normy branżowej
Wymagania normy branżowej (PN-EN 12464-1) jasno precyzują warunki, jakim powinno odpowiadać oświetlenie w warsztacie samochodowym. Nic w tym dziwnego, bowiem warsztat samochodowy to przede wszystkim miejsca pracy, gdzie ludzie spędzają przynajmniej kilka godzin na dobę.
Jak podkreśla Tarek Hamed, Trade Marketing Manager Central Europe w firmie Philips Lighting Poland Automotive, oświetlenie miejsca pracy w serwisie samochodowym to niewątpliwie jeden z koniecznych warunków prawidłowego wykonania czynności naprawczych. Oświetlenie takie musi zapewnić dobrą widoczność zarówno na całej hali napraw, jak i w otoczeniu naprawianego podzespołu. Natężenie oświetlenia na hali określają odpowiednie przepisy BHP i nawet jeśli jest ono optymalne, to nie zapewnia dobrej widoczności bezpośrednio przy naprawianym podzespole (np. pod deską rozdzielczą, we wnętrzu komory silnika czy pod podwoziem). Z tego powodu na rynku można się spotkać z szeroką ofertą lamp warsztatowych.
Norma PN-EN 12464-1 podkreśla, że parametry oświetlenia obecne na stanowisku montażowym zależą od precyzji wymaganej podczas wykonywania określonego rodzaju prac. I tak, parametry oświetlenia podczas prac zgrubnych wynoszą 200 lx, UGR 25 oraz Ra>80. Podczas prac średnio dokładnych: 300 lx, UGR 25 oraz Ra>80, a w przypadku prac dokładnych 500 lx, UGR 22 przy Ra>80. Z kolei przy wykonywaniu prac precyzyjnych parametry oświetlenia powinny osiągać 750 lx, UGR 19, Ra>80.
Norma PN-EN 12464-1 zwraca uwagę na parametry oświetlenia podczas prac blacharskich. Stąd też, jeżeli używany jest materiał o grubości nieprzekraczającej 5 mm, parametry oświetlenia powinny wynosić 300 lx, UGR 22 oraz Ra>60. W przypadku gdy w warsztacie wykonuje się prace obejmujące nadwozie i montaż, należy uwzględnić oświetlenie 500 lx, UGR 22 i Ra>80. W opinii Magdaleny Bogusz, menedżera ds. komunikacji i PR w firmie OSRAM, do kluczowych parametrów oświetlenia używanego w warsztatach powinien należeć wskaźnik oddawania barw. Musi on być możliwie wysoki (większy od 80), i to nie tylko dlatego, by oświetlane przedmioty miały naturalne kolory, lecz także ze względu na większy kontrast, jaki zapewnia takie światło. To szczególnie istotne w warsztatach lakierniczych, ale także przy pracach mechanicznych.
Warto przypomnieć, że wartość współczynnika oddawania barw [Ra] wynosi od 0 do 100. W przypadku wartości „0” światło jest monochromatyczne, a wartość „100” stanowi odpowiednik światła słonecznego. Oprócz tego kluczową rolę odgrywa oszacowanie natężenia [lx] i współczynnika olśnienia [UGR] przy zadanym rozlokowaniu. Mówiąc o parametrach oświetlenia w warsztatach samochodowych, zwraca się uwagę na wyeliminowanie migotania i efektu stroboskopowego. Właściwość w tym zakresie jest szczególnie istotna w przypadku maszyn wirujących. Oświetlenie bazujące na wyładowczych źródłach światła może powodować wrażenie pozostawania maszyny w bezruchu.
Wybierając oprawy do oświetlenia ogólnego warsztatu, trzeba zwrócić uwagę także na generowane przez źródła światła natężenie oświetlenia. Zależnie od wykonywanych na danym stanowisku prac, musi być ono odpowiednie – przy pracach niewymagających zbyt dużej precyzji wystarczy 200 lx, ale już do dokładnych i bardzo dokładnych zadań niezbędne jest odpowiednio 500 i 750 lx. Poza ogólnym oświetleniem do tego typu serwisów świetnie nadają się przenośne lampy LED. Przy ich pomocy można oświetlić nawet najbardziej niedostępne zakamarki w samochodzie czy poprawić sobie widoczność podczas prac wymagających szczególnej precyzji.

Oświetlenie przenośne
Warsztat samochodowy nie obejdzie się bez wspomnianych już przenośnych lamp przewodowych zasilanych z sieci prądu przemiennego. Pierwotnie jako źródło światła w urządzeniach tego typu uwzględniano żarówki. Obecnie dużym uznaniem cieszą się lampy wyładowcze.
Interesujące rozwiązanie, zaprojektowane z myślą o serwisach samochodowych, stanowi lampa z teleskopowym uchwytem, która mocowana jest na wewnętrznej stronie pokrywy silnika. To właśnie dzięki niej zyskuje się dokładne oświetlenie wnętrza komory silnikowej, co znacznie ułatwia przeprowadzenie czynności obsługowo-naprawczych.
Na etapie wyboru lampy należy pamiętać o spełnianiu przez nią odpowiednich wymagań w zakresie ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym. Szczególną uwagę należy zwrócić na lampy, które znajdą zastosowanie w kanałach obsługowych. Ze względów bezpieczeństwa lampy tego typu powinny być zasilane napięciem bezpiecznym (24 V).
Nowoczesne oświetlenie, w tym to, które znajduje zastosowanie jako przenośne źródło światła w warsztatach samochodowych, bazuje na technologii LED. Diody LED są szczególnie doceniane w kontekście szeregu wad lamp przewodowych w postaci chociażby ryzyka porażenia czy też konieczności doprowadzenia przewodu zasilającego. Szczególną rolę odgrywają zatem bezprzewodowe lampy akumulatorowe. To właśnie dzięki nim nie ma konieczności stosowania zabezpieczeń przeciwporażeniowych.
Niejednokrotnie, chociażby podczas lokalizowania wycieku w trudno dostępnym miejscu, konieczne może okazać się użycie światła punktowego. Stąd też z pewnością przydadzą się latarki inspekcyjne. Nowoczesne modele bazują na diodach LED, a do zasilania wystarczą baterie lub akumulatory. Przy wyborze każdego rodzaju lampy ręcznej trzeba zwracać uwagę nie tylko na jej właściwości optyczne i funkcjonalne, lecz także na materiał oprawy. Powinien on być maksymalnie odporny na działanie wysokich temperatur, rozpuszczalników organicznych, olejów i smarów, a także odznaczać się dużą wytrzymałością mechaniczną.

Więcej w wydaniu 11/2014 "autoEXPERTA"

Damian Żabicki
redaktor i dziennikarz specjalizujący się w tematyce technicznej i przemysłowej, specjalista PR

 

Tagi artykułu

Zobacz również

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę