Wyciek oleju to nie zawsze awaria

Garrett by Honeywell

Niektórzy mówią o zużywaniu oleju przez turbosprężarkę, inni – że turbosprężarka bierze olej, jeszcze inni – że turbo „puszcza olej”. Fachowo nazywa się to wyciekami oleju z turbosprężarki. Jest to jedna z najczęstszych przyczyn potencjalnej awarii, z którą zgłaszają się klienci do serwisów. Co ma na to wpływ?

Aby wyjaśnić zjawisko wycieków oleju, należy najpierw wspomnieć o budowie turbosprężarki i elementach z jakich się składa oraz jak działa jej system uszczelnienia.

Kiedy turbosprężarkę leżącą na stole warsztatowym zalejmy olejem, blokując spływ oleju, nikogo nie powinien zdziwić fakt, że olej wydostanie się z korpusu środkowego zarówno na stronę ssącą, jak i na stronę turbiny. Aby turbosprężarka zaczęła być szczelna, musi pojawić się ruch obrotowy oraz ciśnienie w korpusach po stronie tak spalin, jak i powietrza. Podczas prawidłowej pracy systemu ciśnienia te są zawsze większe niż ciśnienie oleju, które wynosi około 1 bara po przepracowaniu na łożyskach.

Z uwagi na ogromne prędkości obrotowe sięgające 250 000 obr./min oraz panujące w turbosprężarce temperatury, po stronie spalin sięgające nawet 1200°C, typowe uszczelki olejowe (O-ring) nie mogą być używane do budowy turbosprężarek. Niemniej budowa systemu uszczelnienia turbo jest dość prosta. Zarówno po stronie powietrza jak i turbiny działa tzw. odrzutnik oleju wraz z pierścieniem uszczelniającym. Dopiero podczas ruchu obrotowego wałka turbosprężarki siła odśrodkowa odrzuca olej na zewnątrz do specjalnych przestrzeni olejowych, skąd grawitacyjnie spływa on do miski olejowej. Zamontowany stalowy pierścień uszczelniający dociskany ciśnieniem spalin dodatkowo uszczelnia system. Dokładnie takie samo zjawisko możemy zauważyć po stronie powietrza, różnica jest tylko w budowie odrzutnika oleju, który jest wbudowany w tzw. płytę tylną lub tworzy zupełnie oddzielny podzespół.

Powyższe rozwiązania techniczne nie pozwalają na to, by podczas prawidłowego działania sprawnej turbosprężarki (czyli bez uszkodzonego systemu ułożyskowania) olej wydostawał się z turbiny. Pojawiające się wycieki oleju nie są same w sobie przyczyną, lecz symptomem wskazującym możliwość wystąpienia prawdziwej przyczyny. Najczęstszymi przyczynami wycieku oleju z turbosprężarki, ale niezwiązanymi z jej awarią, są:

  • nieprawidłowo działający system odpowietrzania układu korbowego. Część ssąca turbosprężarki nie tylko zasysa powietrze, ale równocześnie pomaga odprężać skrzynię korbową. Bardzo często nieprawidłowe separowanie oleju w odmie skutkuje pojawieniem się oleju na kole kompresji turbosprężarki i dalej w intecoolerze. Jednak to nie turbosprężarka jest za to odpowiedzialna;
  • przedmuchy silnika. Ogólnie wiadomo, że olej opuszcza turbosprężarkę grawitacyjnie, spływając do miski olejowej. Dodatkowo ruch tłoków powoduje powstawanie podciśnienia, które ułatwia jego spływ. Już niewielkie zwiększenie ciśnienia w skrzyni korbowej blokuje swobodny spływ oleju z turbosprężarki i jego wyciek szczególnie na stronę układu wydechowego auta. Na zwiększenie ciśnienia w skrzyni korbowej mają wpływ: przenikanie gazów przez pierścienie zaworów, przenikanie gazów przez prowadniki zaworów, czy też przenikanie gazów pomiędzy tłokiem a cylindrem;
  • inne, często banalne zjawiska blokujące swobodny spływ oleju z turbosprężarki. Może to być zbyt wysoki poziom oleju w silniku, co blokuje jego swobodny spływ do miski olejowej, lub niedrożny przewód spływu oleju (zagięty lub zanieczyszczony przez stary spalony olej zmniejszający jego przekrój).

Nierzadko nieprawidłowo dobrana uszczelka jest przyczyną wycieku oleju z turbosprężarki. Za mała średnica uszczelki skutecznie blokuje spływ oleju, doprowadzając do jego wycieku zarówno na stronę spalin, jak i kompresji.

Omawiając prawidłowe działanie systemu uszczelnienia turbosprężarki, wspominaliśmy, jak ważne jest pojawienie się odpowiedniego ciśnienia w korpusach po stronie powietrza oraz spalin, bez których nasze turbo nie będzie szczelne. Szczególnie to drugie jest bardzo ważne w kontekście wycieków oleju z turbosprężarki. Często spotykane są usługi wycięcia katalizatora czy też filtra cząstek stałych. Należy pamiętać, że usunięcie jakichkolwiek elementów z układu wydechowego samochodu powoduje zmianę ciśnienia spalin w układzie wydechowym, co najczęściej doprowadza do wycieków oleju z turbosprężarki, gdyż takie działania zaburzają jej prawidłową pracę.

Jak można zauważyć, nie tylko awaria samej turbosprężarki jest przyczyną wycieków, ale bardzo często są to zjawiska w ogóle nie związane z turbosprężarką. Dlatego tak ważne jest postawienie właściwej diagnozy. Namierzenie konkretnej przyczyny wycieków pozwoli mechanikowi zaoszczędzić czas pracy, a klientowi pieniądze przeznaczone na wymianę turbo na nowe.

Tagi artykułu

autoExpert 04 2024

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę