Wypadek przypadek

Maciej Blum
4.9.2014

Całkiem niedawno samochód osobowy średniej klasy ważył nieco ponad tonę. Dziś auto podobnej klasy waży o kilkaset kilogramów więcej. Przy tym szybciej się rozpędza oraz lepiej hamuje.

Coraz większa masa własna samochodów oznacza, że podczas jazdy mają one coraz więcej energii kinetycznej. Skuteczniejsze hamulce są zatem rzeczą logiczną, jeśli chodzi o możliwość zatrzymania się pojazdu w sytuacji kryzysowej. Gdy zaś hamowanie okazuje się nieskuteczne, dochodzi do kolizji z innym pojazdem uczestniczącym w ruchu. Wtedy energia kinetyczna jadącego pojazdu jest przekazywana na przeszkodę, w którą on uderza. W przypadku innego samochodu uczestniczącego w kolizji energia jest przekazywana właśnie na niego. W tym miejscu zachodzi konieczność wyjaśnienia, od czego zależy zwiększona masa własna współczesnych pojazdów. Otóż, przepisy homologacyjne wymuszają na producentach stosowanie coraz większej ilości systemów bezpieczeństwa. I tak, nowe samochody obligatoryjnie są wyposażone w system ABS czy ESP. Dodatkowo opracowane normy bezpieczeństwa określają, jak samochód powinien reagować w trakcie wypadku. W tym momencie najważniejsza jest ochrona pasażerów przez skuteczne rozproszenie wspomnianej wyżej energii kinetyczne przekazanej podczas wypadku.

Co z energią uderzenia?
Za rozproszenie energii kinetycznej odpowiedzialne są strefy zgniotu, które deformując się w kontrolowany sposób pochłaniają energię. Jednym z ważnych zagadnień związanych z wypadkiem drogowym jest możliwość otwarcia drzwi pojazdu, aby uwolnić z niego pasażerów. Aby było to możliwe, w drzwiach stosuje się wzmocnienia, które w przypadku uderzenia bocznego przenoszą energię na pozostałe elementy konstrukcyjne samochodu. Dzięki temu zmniejszana jest deformacja drzwi, ale jednocześnie siła przeniesiona przez wzmocnienia oddziałuje na inne elementy. W przypadku uderzenia czołowego wzmocnienia w drzwiach przenoszą energię ze słupka „A” na słupek „B”, a dalej przez wzmocnienia drzwi tylnych na słupek „C”. W każdym deformowanym elemencie następuje spadek wartości przekazanej energii, w związku z czym dzięki trzem nieznacznie zdeformowanym elementom skutki wypadku mogą być mniej groźne niż w przypadku jednego mocno zdeformowanego, jak to jest w przypadku pojazdów bez takich zabezpieczeń. Strefy kontrolowanego zgniotu oraz wzmocnienia przenoszące i kierunkujące przepływ energii zderzenia służą właśnie jej rozproszeniu, co skutkuje bardziej rozległymi uszkodzeniami i deformacją nadwozia. Przez jakiś czas było to powodem wielu negatywnych opinii wśród posiadaczy samochodów, ponieważ nawet niewielka kolizja powodowała dość znaczne uszkodzenia. Takie poglądy łatwo obalić, badając przeciążenia panujące w pojeździe podczas wypadku. W samochodzie z kontrolowanym przekazywaniem energii i jej rozpraszaniem przeciążenie (opóźnienie) będzie znacznie niższe niż w samochodzie starszej generacji w takie systemy niewyposażonym. Na zdjęciach 1 i 2 widać porównanie wypadków samochodów. Na lewym przedstawiono samochody z lat 80. ubiegłego wieku, natomiast na zdjęciu prawym samochody współczesne. Porównanie wyraźnie wskazuje na różnice w uszkodzeniach samochodów uczestniczących w ko lizji. Po odczytaniu kodu QR znajdującego się obok zdjęć możliwe jest obejrzenie filmu znajdującego się na stronie www.autoexpert. pl, przedstawiającego kolizję tych samochodów oraz uszkodzenia, do jakich doszło w trakcie.

Ochrona innych uczestników ruchu
Kolejnym przykładem ewolucji techniki motoryzacyjnej jest stosowanie systemów ochrony innych uczestników ruchu. W samochodach Volvo stosuje się detektory pieszych, które samoczynnie zahamu ją pojazd w chwili, kiedy uznają, że pieszy doprowadzi do sytuacji niebezpiecznej na drodze. Systemy pasywne polegają na tym, aby już w trakcie wypadku doszło do jak najmniejszych obrażeń osoby potrąconej. Jednym z takich przykładów jest aktywna maska silnika. Maska jest wykonana w taki sposób, aby przejmowała energię uderzenia przez swoją deformację w trakcie uderzenia. Im więcej energii przejmie, tym mniej energii uderzenia zostanie przekazanych na osobę potrąconą, a co za tym idzie – tym większe ma ona szansę na przeżycie. Zwiększona masa współczesnych pojazdów wynika ze stosowanych systemów bezpieczeństwa oraz rozbudowy konstrukcji nadwozi, które coraz skuteczniej absorbują i rozpraszają energię w trakcie kolizji. Jak będą zbudowane pojazdy w przyszłości? Z całą pewnością stosowane będą materiały konstrukcyjne jeszcze lepiej rozpraszające energię przez swoją deformację oraz materiały sprężyste, które w trakcie odkształcenia będą pochłaniały energię, a po ustąpieniu siły deformującej powracały do kształtu pierwotnego. Taka jest sytuacja idealna, a jak będzie w praktyce?

Maciej Blum
Redaktor naczelny miesięcznika „autoEXPERT”

Jak w przyszłości rozwiązane będzie wzmocnienie nadwozia chroniące przed skutkami wypadku?
tel. 71 78 23 190
e-mail: maciej.blum@autoexpert.pl

 

O Autorze

Tagi artykułu

Zobacz również

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę