Jaki rodzaj, taki materiał

ZF
Maciej Blum
22.2.2016

Sprzęgło zrównuje obroty wałka wejściowego skrzyni biegów z obrotami wału korbowego. W skrajnych sytuacjach różnica tych obrotów jest bardzo duża, w związku z czym materiałom ciernym stosowanym w sprzęgłach stawia się szereg wymagań, takich jak odporność mechaniczna czy na wysokie temperatury.

Podstawową funkcją sprzęgła jest rozłączanie i załączanie przekazywania napędu z silnika do układu napędowego samochodu. Jest to potrzebne, aby ruszyć pojazdem bez szarpnięć oraz przełączać przełożenia w skrzyni biegów. Ponadto sprzęgło tłumi drgania obrotowe generowane przez silnik, dzięki czemu jest elementem zabezpieczającym skrzynię biegów i pozostałe przekładnie przed zbytnimi przeciążeniami generowanymi przez nierównomierności ruchu obrotowego wału korbowego podczas poszczególnych cykli pracy.

We współczesnych samochodach najczęściej stosuje się sprzęgła suche jednotarczowe i dwutarczowe, sprzęgła mokre oraz sprzęgła hydrokinetyczne.

Suche jednotarczowe

Sprzęgła suche jednotarczowe składają się z koła zamachowego (które jest elementem sprzęgła, ale należy do wału korbowego), tarczy sprzęgła, docisku sprzęgła oraz układu sterującego jego załączaniem i rozłączaniem. Współpracuje ono ze skrzynią biegów sterowaną ręcznie oraz w niewielu przypadkach ze skrzynią biegów sterowaną elektrohydraulicznie lub elektropneumatycznie.

Suche dwutarczowe

Sprzęgła dwutarczowe stosuje się w dwóch różnych konfiguracjach przenoszenia momentu obrotowego. Pierwszym z nich to zastosowanie dwóch tarcz sprzęgłowych oddzielonych od siebie przekładką i dociskanych wspólnym dociskiem. Dzięki takiemu rozwiązaniu uzyskuje się zdwojenie powierzchni ciernej tarcz, co pozwala na dwukrotne zwiększenie przenoszonego momentu obrotowego. Sprzęgła tego typu stosuje się w radykalnym tuningu, który polega na znacznym zwiększeniu mocy silnika. Jest to rozwiązanie standardowe pozwalające na przekazanie znacznej mocy do układu napędowego bez zbędnych uślizgów, które prowadzą do spalenia okładzin ciernych.

Drugim zastosowaniem sprzęgła dwutarczowego suchego jest jego montaż w napędach korzystających z równoległych skrzyń biegów zamontowanych we wspólnej obudowie. Rozwiązanie takie stosuje się na przykład w skrzyniach DSG koncernu Volkswagen i Audi.

Zespół sprzęgła w takiej skrzyni biegów odpowiada jednocześnie za przenoszenie momentu za pomocą jednego sprzęgła, które jest załączone i jednocześnie na gotowości drugiego sprzęgła do przekazania momentu obrotowego na wstępnie wybrane kolejne przełożenie skrzyni biegów. W tej konfiguracji w trakcie pracy zawsze załączone jest jedno z dwóch sprzęgieł.

Pełny materiał na temat sprzęgła można znaleźć w najnowszym numerze magazynu autoEXPERT.

O Autorze

Tagi artykułu

autoExpert 04 2024

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę