Kontrola owalizacji

6.5.2013
Bardzo często wymiana łożyska koła samochodowego uważana jest za tak rutynową czynność, że nie przykłada się do niej odpowiedniej wagi i przy naprawie zapomina np. o kontroli owalizacji gniazda łożyska. Łożyska prowadzą oraz podtrzymują wały i osie przy jak najmniejszym tarciu i zużyciu. Mogą być one poddawane obciążeniu w kierunku promieniowym lub osiowym. Łożyska toczne mogą być zaprojektowane dla wszystkich wymagań obciążeniowych.
Ewolucja rozwiązań technologicznych doprowadziła do rozwoju łożysk kół samochodów osobowych od jednorzędowych łożysk stożkowych aż do powstania łożysk trzeciej generacji z czujnikami ABS. Powstała w 1883 r. firma FAG jest jednym z prekursorów w produkcji łożysk o szerokim wachlarzu zastosowania, w tym łożysk kół samochodów osobowych wszystkich generacji.
 
Przyczyny i skutki
Większość pracowników serwisów samochodowych uważa diagnozę, a tym bardziej wymianę łożyska koła jezdnego za rutynową, a wręcz banalną. W związku z tym często pomija się kontrolę owalizacji gniazda łożyska, w tym np. kontrolę owalizacji otworu w zwrotnicy. Eksploatacja samochodu jest przecież specyficzna i łączy się z różnego rodzaju zdarzeniami drogowymi, takimi jak poślizg boczny kończący się uderzeniem koła o krawężnik, wpadnięcie koła w wyrwę, dziurę w jezdni, gwałtowny najazd lub zjazd z krawężnika lub nawet kolizja drogowa, w której uszkodzeniu lub przeciążeniu ulegają elementy zawieszenia pojazdu współpracujące z kołem jezdnym. W wyniku tych zdarzeń może dojść do owalizacji gniazda łożyska. Owalizacja ta może być również skutkiem korozji samego gniazda czy też działania dużych sił odśrodkowych i obciążeń wynikających z eksploatacji. Gniazdo może ulec deformacji w wyniku długotrwałego użytkowania pojazdu z uszkodzonym łożyskiem lub niewyważonym kołem. Pojawiająca się owalizacja skutkuje wówczas powstaniem szczeliny pomiędzy gniazdem a bieżnią zewnętrzną łożyska. W rezultacie powoduje to przedostawanie się wody, co doprowadzi do korozji gniazda, pogłębiając jego owal. Owalne gniazdo skutkuje deformacją nowego, założonego łożyska, co w konsekwencji powoduje uszkodzenie jego bieżni i defekt. Korozja gniazda skutkująca w późniejszym czasie owalizacją otworu jest wynikiem błędu montażu pierścienia osadczego. Oczywiście jedynie w przypadkach, kiedy łożysko jest w taki sposób blokowane. Ze względu na to, że pierścień nie jest elementem uszczelniającym, drobiny różnych roztworów wodnych przedostają się w okolice gniazd łożyska. Aby ciecz nie gromadziła się w tym miejscu, zamek pierścienia musi być skierowany w kierunku jezdni (w dół).
 
Rozpoznanie
Symptomem owalizacji gniazda łożyska w zwrotnicy są czarne plamy na zewnętrznej bieżni zdemontowanego łożyska, podczas gdy powierzchnie przesunięte o 90 stopni od zaczernionych miejsc nie posiadają żadnych przebarwień. W takiej sytuacji element zawieszenia, w tym przypadku zwrotnica, musi zostać wymieniony. Oczywiście owalizację należy skontrolować przy każdej wymianie łożyska nawet, jeśli opisane ślady nie są zauważalne. Do tego celu używamy średnicówki i opieramy się na normach odchyłki okrągłości, czyli owalizacji otworu (przykładowo: dla średnicy otworu od 125 mm do 250 mm, dla szeregu odchyłki VII maksymalny owal to 0,02 mm).
 
Artykuł powstał na bazie materiałów firmy Schaeffler (LuK, INA, FAG).

O Autorze

autoEXPERT – specjalistyczny miesięcznik motoryzacyjny, przeznaczony dla osób zajmujących się zawodowo naprawą, obsługą, diagnostyką i sprzedażą samochodów oraz produkcją i sprzedażą akcesoriów motoryzacyjnych, części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych.

autoExpert 04 2024

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę