Lustra i sznurki to już przeszłość. Czułe i ciężkie głowice pomiarowe, które od czasu do czasu wypadały z rąk, już też powoli odchodzą w zapomnienie. W przypadku uderzenia głowica praktycznie od razu ulegała uszkodzeniu, co generowało dodatkowe koszty.
Typowymi efektami błędnego ustawiania zbieżności kół były krzywo ustawione kierownice i zużyte z jednej strony opony, co wiązało się z kolejnymi kosztami po stronie warsztatu diagnostycznego. Zwykła procedura kompensacji bicia obręczy kół jest już niemodna, a dużo niżej zawieszone samochody nie powodują już pojawienia się kropli potu na czole montera.
Dzięki tarczom odbijającym montowanym do kół pomijany jest problem wzajemnego widzenia się głowic pomiarowych, co miało czasami miejsce w tradycyjnym – optycznym – systemie. Wiele nowoczesnych urządzeń pomiarowych może dokonać pomiaru zbieżności kół na podnośniku lub pod pewnym kątem skrętu kierownicy – w ten sposób można dosięgnąć i ustawić drążki kierownicze.
Odpada również czasochłonne podnoszenie w celu przeprowadzenia pomiaru kompensacji bicia obręczy. I tak, w przypadku wielu nowoczesnych samochodów producenci zabraniają ich podnoszenia. Jest to spowodowane obecnością wielu tulei metalowo-gumowych. Niekiedy po podniesieniu i opuszczeniu samochodu po kilku minutach jazdy uzyskuje on swój normalny poziom.

Kiedy należy dokonać pomiaru
W odróżnieniu od wielu innych części samochodu, które wymagają ustawienia parametrów, w przypadku geometrii kół nie można do dokładnie określić czasu lub przebiegu, po upływie którego należy dokonać pomiaru. Podwozie samochodu jest ciągle obciążane - nawet wpadnięcie do głębokiej dziury na drodze, o czym kierowca po chwili zapomina, może spowodować długotrwałą zmianę w zbieżności kół.
Niestety, wraz z tą zmianą auto nie zaczyna samoczynnie zmieniać toru jazdy, a kierownica jest ustawiona na wprost. Większość kierowców nie ma takiego wyczucia, aby zauważyć lub właściwie ocenić powyższe wady w prowadzeniu samochodu. Ale guma opony to odczuwa.
Z czasem uwidaczniają się usterki na oponie, ale wtedy jest już za późno. Gdy kierowca przejedzie dziesiątki kilometrów, nawet najlepsze urządzenie do pomiaru geometrii już nie pomoże. Zużycie paliwa takiego samochodu znacznie wzrasta, auto przetwarza część ciężko wyprodukowanej energii na ścieranie gumy.
Zużycie paliwa może się zwiększyć nawet o 4%, a ze względu na skośne ustawienie samochodu w stosunku do osi jazdy pogarsza się rów nież współczynnik oporu powietrza samochodu. 4% to nie dużo, ale to już więcej niż oszczędność zużycia paliwa za pomocą opon o niskim oporze toczenia lub drogiego oleju syntetycznego o zmniejszonym tarciu. Złe drogi i duże przebiegi prowadzą nieuchronnie do zużycia się części układu napędowego. Już nawet przez montaż źle funkcjonujących tulei zawieszenia lub resorów podwozia zmienia się ustawienie podwozia. Po wymianie przegubu wahacza, kierownicy lub drążka kierowniczego należy zawsze wykonać pomiar.
Różne konstrukcje podwozia skłaniają do przypuszczenia, iż na skutek wymiany starego przegubu na nowy zbieżność kół pozostaje niezmieniona. Ale nikt nie wie, czy zbieżność była przed dokonaniem wymiany w porządku, a warsztaty po dokonaniu odpowiedniej naprawy muszą zmagać się z reklamacjami, których mogłyby łatwo uniknąć. Należy w tym miejscu również pamiętać o pomiarach powypadkowych. Jeśli widoczne jest wgniecenie lub nie można go wykluczyć, to rzeczoznawca z pewnością zleci wykonanie pomiaru zbieżności kół. Analiza uzyskanych pomiarów ogranicza się jedynie do poinformowania: „dobrze” lub „źle”.

Właściwości urządzenia
Co zrobić, żeby zakup urządzenia do geometrii się opłacał? Wprawdzie nie każdy klient zdecyduje się na przeprowadzenie pomiaru, lecz z pewnością będzie wdzięczny za udzieloną informację. Warsztaty samochodowe mogą przeprowadzić szybki pomiar każdemu klientowi, obojętnie z czym on się zgłosi – tak byłoby najrozsądniej. Warsztat nie poświęcałby na to zbyt wiele czasu, jeśli korzystałby z geometrii 3D. ?
Za pomocą uchwytów szybkomocujących można szybko zamontować tarcze pomiarowe, a kompletną kontrolę wejściową ustawienia kół przeprowadzić już w ciągu jednej minuty. Przy bardzo dużych przebiegach można również zastanowić się nad zakupem bezdotykowego systemu skanowania laserem, jeśli tylko oczywiście pozwalają na to warunki panujące w danym warsztacie. W przypadku zakupu urządzenia z funkcją nastawczą, to osoba decydująca o zakupie powinna zaangażować do współpracy odpowiednich mechaników i mechatroników.
Producenci oferują różny poziom łatwości w obsłudze i wygląd dostępnych opcji. Dotyczy to również rozdzielności wyświetlacza. Także oferowany zakres funkcji jest inny – nie każde urządzenie posiada specjalne procedury dla danego producenta samochodów. Prosta i łatwa w obsłudze lista opcji poszerza ilość osób mogących obsługiwać dane urządzenie w warsztacie. Także w zakresie oprogramowania można spotkać się z dużymi różnicami.
Niektóre programy oferują znaczną pomoc w postaci filmów pokazowych lub pomoc wizualną w celu identyfikacji śrub regulacyjnych. W ten sposób już nie tylko specjalista od podwozia, ale każdy mechanik jest w stanie dokonać pomiarów i ewentualnej regulacji geometrii.
Dla małego warsztatu może okazać się to bardzo istotnym argumentem, aby rozszerzyć zakres swojej działalności i tym samym pozyskać nowych klientów. Odnośnie właściwych wartości nastawczych istnieje wśród oferentów zgoda – wszyscy opierają się na oryginalnych wartościach nastawczych danego producenta samochodu.

Sposób działania
W jaki sposób w ogóle działa pomiar 3D? Jest to bardzo proste - jeśli człowiek patrzy na monetę, to oko przetwarza obraz i uwidocznia kształt kolisty. Jeśli moneta zostanie pochylona, to oko zaczyna rejestrować kształt owalny. Dzięki doświadczeniu i orientacji człowiek może udzielić informacji na temat położenia monety w przestrzeni. Tę zasadę wykorzystuje również program do pomiarów geometrii kół w technice 3D.
Na tarczach pomiarowych umieszczone są kropki. Podczas pomiaru są one w sposób ciągły fotografowane przez kamery CCD, a pozycja wyjściowa kół określana jest za pomocą oprogramowania urządzenia podczas toczenia się kół. Dokładnie tak samo, jak w przypadku monety, koła przybierają kształt owalny, zmieniając swoją orientację względem kamery. Oprogramowanie wszystkich urządzeń może z różnych obrazów obliczyć wynik bicia obręczy kół.
Pomiary w postaci wyprzedzenia sworznia zwrotnicy, pochylenia osi sworznia zwrotnicy oraz różnicy kątów skrętu kół badane są jak zwykle pod kątem skrę tu kierownicy wynoszącym 10 lub 20°. Również w tym przypadku do obliczenia kątów wystarczy, iż system optycznie pobierze dane z tarcz.
W tym czasie wartość ciśnienia w oponach jest obojętna. Również wymagania co do giętkości podnośnika są obniżone, w przypadku ciężkich pojazdów podnośnik czterokolumnowy jest wprawdzie przydatny, ale nie jest już koniecznością. Wracając więc do pytania, czy to się w ogóle opłaca, odpowiedź jest prosta: oczywiście.
Usterka w postaci różnicy w zbieżności kół nie jest natychmiast widoczna, a dokładny pomiar wszystkich samochodów musi przebiegać sprawnie i być rentowny. Właśnie do tego najlepiej nadają się te urządzenia, które oferują krótki i sprawny przebieg pomiaru.
Jeśli doradca serwisowy wygeneruje chociaż jeden dodatkowy pomiar na dzień, to kalkulacja jest prosta:
koszty wynagrodzenia za dziesięć minut pracy = 6 euro,
obrót finansowy = 50 euro,
dzienny czysty zysk = 44 euro,
roczny czysty zysk = 11 000 euro.
(Dane z rynku niemieckiego)
Największe koszty związane z eksploatacją urządzenia to koszty związane z roczną aktualizacją oprogramowania. Nie należy się jednakże obawiać usterek ze względu na prostą konstrukcję głowic, a dzięki bezprzewodowej transmisji danych można zapomnieć o zniszczonych i przerwanych kablach.

Artykuł pochodzi z czasopisma "kfz-betrieb"