Dokonując zakupów w pośpiechu czy chociażby przez Internet, nie zawsze mamy czas czy możliwość uzyskania u sprzedawcy odpowiedzi na wszystkie nasze pytania, a brak odpowiedniej wiedzy na temat tak specyficznych kluczy jak klucze dynamometryczne może skutkować ich uszkodzeniem lub nawet całkowitym zniszczeniem.

Certyfikat kalibracji

Dokonując zakupu klucza dynamometrycznego, należy zwrócić szczególną uwagę na certyfikat kalibracji lub świadectwo zgodności z normą ISO 6789 (najnowsza wersja z 2017 roku), których wystawienie jest obowiązkiem każdego producenta kluczy dynamometrycznych. Można również wnioskować o dostarczenie świadectwa wzorcowania z laboratorium akredytowanego, czyli akredytację Polskiego Centrum Akredytacji (PCA). Dodatkowe wzorcowanie z PCA wymaga zawsze od producenta poniesienie dodatkowych nakładów finansowych, niemniej jednak daje użytkownikom pewność, że produkt spełnia wszystkie wymagania wynikające z normy i można go bezpiecznie stosować. Nie należy kupować klucza dynamometrycznego, który nie posiada świadectwa zgodności z normą ani certyfikatu kalibracji.

Zakres pomiarowy klucza

Obowiązująca norma ISO ściśle określa kalibrację kluczy mechanicznych w zakresie od 20 do 100%. I tak: klucz do 100 Nm powinien rozpoczynać pomiar nie niżej niż 20 Nm, klucz do 400 Nm – nie niżej niż 80 Nm, a klucz do 1000 Nm powinien rozpoczynać pomiar od 200 Nm. Klucze elektroniczne powinny natomiast być skalibrowane w zakresie od 10 do 100%, czyli np. 10–100 Nm, 40–400 Nm, 100–1000 Nm itd. Zakres pomiarowy klucza dynamometrycznego powinien być zgodny z wytycznymi normy. Należy zawsze zwracać uwagę na to, czy producent przestrzega wyznaczonych norm.

Luzowanie mechanizmu klucza dynamometrycznego mechanicznego

Po zakończeniu użytkowania klucza dynamometrycznego w wersji mechanicznej należy zawsze zluzować jego mechanizm. Niewykonanie tej czynności po każdym użyciu klucza jest jedną z najczęstszych przyczyn uszkodzenia narzędzia. Usterce ulega sprężyna mechanizmu, co prowadzi do spadku dokładności klucza. Nie powinno się nigdy pozostawiać klucza z nastawioną wartością momentu, ponieważ wielokrotne powtarzanie procesu prowadzi do braku możliwości skorygowania występującego błędu pomiarowego podczas procesu kalibracji.

Luzowanie połączeń za pomocą klucza dynamometrycznego

Jednym z najczęściej popełnianych błędów jest stosowanie kluczy dynamometrycznych nie tylko do dokręcania lecz także do luzowania połączeń śrubowych. W przypadku, gdy klucz działa również w lewą stronę, przy luzowaniu połączenia należy ustawić na kluczu maksymalną wartość momentu. Nie należy zadawać większej siły momentu na klucz, jeżeli zluzowanie nie jest możliwe po uzyskaniu maksymalnej wartości momentu. Częste stosowanie kluczy dynamometrycznych do odkręcania połączeń skutkuje nieodwracalną usterką mechanizmu klucza i dalej – błędnymi wskazaniami. Aby uniknąć poważnego uszkodzenia narzędzia, należy zawsze pamiętać o prawidłowym użytkowaniu klucza dynamometrycznego.

Regularna kalibracja

Ważnym aspektem jest regularna kalibracja klucza dynamometrycznego. Czynność ta powinna być wykonywana średnio co 12 miesięcy. W przypadku kluczy elektronicznych istnieje możliwość zapisu przypomnienia po wykonaniu 5000 cykli. W tym celu należy już podczas zakupu klucza zapytać o program do komunikacji z kluczem oraz hasło serwisowe. W przypadku wykrycia błędu pomiaru czy odchylenia od zakładanej normy bez programu i hasła nie wykonamy regulacji elektronicznego klucza dynamometrycznego. Regularna kalibracja kluczy (zarówno w wersji mechanicznej, jak i elektronicznej) służy długotrwałej i bezbłędnej pracy narzędzia i minimalizuje ryzyko szybkiego uszkodzenia. 

Jedną z ważniejszych kwestii jest indywidualny numer rejestracyjny klucza. Kupując klucz, należy sprawdzić, czy numer znajduje się na narzędziu. Z reguły jest on wytłoczony w widocznym miejscu. Ten unikatowy numer daje nam gwarancję, że otrzymany certyfikat kalibracji (o tym samym numerze rejestracyjnym) wystawiony został dla tego konkretnego produktu.