Diagnostyka amortyzatorów
ZF AftermarketAmortyzatory, podobnie jak opony i hamulce, są częściami, których żywotność w dużej mierze zależy od sposobu prowadzenia pojazdu i warunków eksploatacji.
Prawidłowe działanie amortyzatorów wiąże się z koniecznością wyjątkowo starannej obsługi podczas ich demontażu i montażu oraz wymaga ich konserwacji. W artykule przedstawiono różne rodzaje usterek wraz z opisem przyczyn ich powstania.
Rozpoznanie i usunięcie rzeczywistej przyczyny uszkodzeń amortyzatorów jest możliwe jedynie dzięki metodycznemu i konsekwentnemu postępowaniu. Dlatego należy unikać rozbierania od razu całego układu jezdnego. Należy skupić się na demontażu jedynie odpowiednich części oraz analizie uszkodzenia i sąsiadujących z nim elementów.
Nieszczelność amortyzatora
Olej na amortyzatorze (ilustracje 1 i 2): „pocenie się” amortyzatora jest zjawiskiem normalnym i nie musi świadczyć o jego nieszczelności. Cienka warstwa oleju na amortyzatorze pojawia się wraz z każdym skokiem tłoczyska, które każdorazowo zabiera z komory roboczej niewielką ilość oleju w celu smarowania uszczelki. Dopiero w przypadku, w którym amortyzatory noszą znaczne ślady oleju, można mówić o uszkodzeniu uszczelki. Zużywa się ona na skutek długiego czasu eksploatacji, dużego obciążenia pojazdu oraz zabrudzeń. Jej uszkodzenie skutkuje utratą oleju i spadkiem siły tłumienia.
Preparat ochrony podwozia na amortyzatorze (ilustracja 3): zabezpieczając podwozie specjalnym preparatem lub woskiem konserwacyjnym, należy unikać nakładania go na amortyzatory, bo może to spowodować wrażenie utraty oleju, a także ograniczyć odprowadzanie ciepła. Jeśli jednak substancje te znajdą się na amortyzatorze, należy zadbać o ich jak najszybsze usunięcie.
Przetarta warstwa chromu na łożysku (ilustracja 4): usterka może wystąpić w wyniku silnego naprężenia amortyzatora w stanie zamontowanym lub przesunięcia punktów mocowania. W rezultacie następuje zużycie uszczelki i prowadnicy tłoczyska, a przez to – utrata oleju i skuteczności działania. Dlatego należy pamiętać, aby zawsze dokręcać amortyzatory dopiero po postawieniu pojazdu na kołach.
Uszkodzone tłoczysko (ilustracje 5 i 6): przytrzymywanie tłoczyska podczas montażu za pomocą niewłaściwego narzędzia może powodować uszkodzenie jego powierzchni. Chropowate tłoczysko rozrywa uszczelkę i powoduje utratę oleju. Do montażu amortyzatorów należy więc stosować wyłącznie specjalne narzędzie przytrzymujące.
Amortyzator wydaje odgłosy
Odgłosy podczas pracy amortyzatorów nie muszą wskazywać na ich uszkodzenie. Aby realnie ocenić ewentualną usterkę, należy sprawdzić zawieszenie osi, gumy stabilizatorów, kapturki, a czasami także przedmioty, które przemieszczają się w bagażniku.
Zużyte i wybite przeguby gumowe (ilustracja 7): w tym przypadku odgłosy spowodowane są uszkodzeniem, które wynika z długiego czasu eksploatacji lub ze zużycia na skutek ścierania. W pojazdach ciężarowych ma to miejsce także w wyniku nieprawidłowego ustawienia poziomowania pojazdu za pomocą sprężyn pneumatycznych.
Odcisk gwintu na tulei (ilustracja 8): przyczyną odgłosów w okolicy mocowania amortyzatora może być luz między tuleją a śrubą mocującą. Powoduje to najczęściej niedostateczny moment dokręcania.
Otarcia na wkładzie kolumny MacPhersona (ilustracja 9): stuki wkładu kolumny MacPhersona w kolumnie spowodowane są najczęściej niedostatecznym momentem dokręcania. Zdarza się, że przy montażu pomija się drobne akcesoria, co wpływa także na poprawne działanie amortyzatorów.
Syczenie zaworów tłumiących (ilustracje 10 i 11): pozornie prozaiczny brak tłumiącego kapturka ochronnego amortyzatora w kabinie samochodu dostawczego sprawia, że odgłosy pracy amortyzatora są dużo wyraźniej słyszalne.
Źle zamontowany osprzęt (ilustracja 12): aby uniknąć luzów na przegubie trzpieniowym lub zbytniego naprężenia gumy przegubu, należy zadbać o zachowanie zalecanego momentu dokręcania. Trzeba także zwrócić uwagę na prawidłową kolejność montażu części przegubu.
MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE
Uszkodzenia w wyniku kolizji lub błędów montażowych
Kolizja drogowa oraz błędy montażowe również mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń amortyzatorów. W pierwszym przypadku warto zwrócić uwagę na ewentualne uszkodzenia osi i zamocowań amortyzatorów. W drugim – zbadać geometrię osi.
Zablokowany amortyzator (ilustracja 13): wygięte po wypadku tłoczysko lub wyjątkowo duże naprężenie (na skutek błędnego montażu) mogą prowadzić do blokowania się tłoczyska w prowadnicy.
Urwany przegub trzpieniowy (ilustracja 14): mocowanie amortyzatora przy dużym naprężeniu lub przesadne dokręcenie nakrętki mocującej może spowodować urwanie przegubu trzpieniowego. Podczas montażu można ograniczyć ryzyko takiego zdarzenia, nie stosując klucza udarowego.
Naderwane lub urwane oczko przegubu (ilustracja 15): wyczuwalnie ograniczone i jednocześnie głośne działanie amortyzatora często wynika z uszkodzenia odboju lub też jego braku (np. po wypadku). Amortyzator przejmuje w takiej sytuacji funkcję odboju, przez co jest przeciążony, a jego działanie – ograniczone. Takie samo uszkodzenie może być wynikiem nieprawidłowej regulacji sprężyn pneumatycznych lub przeciążenia poprzez ekstremalną eksploatację na złej nawierzchni.
Inne problemy
Przy większości usterek układu jezdnego uszkodzeniu ulegają również inne niż amortyzatory elementy albo to właśnie ich awarie mają wpływ na dalsze usterki. Dlatego przy wymianie amortyzatora należy bezwzględnie wymienić również łożysko górne kolumny MacPhersona, odbój oraz mieszek zabezpieczający przed zabrudzeniami.
Zużycie kolumny MacPhersona oraz uszkodzenie odbojów (ilustracje 16, 17 i 18): zużycie to może następować w wyniku naturalnego starzenia, przeciążeń, które powodują osiadanie i pęknięcia oraz zużycia łożyska kulkowego w kolumnie na skutek zanieczyszczeń. Może również wynikać z nieprawidłowego montażu lub nieprawidłowej kolejności montażu części.
Nieprawidłowe funkcjonowanie kolumny MacPhersona skutkuje obniżeniem precyzji prowadzenia koła oraz brakiem optymalnego kontaktu opony z nawierzchnią. To z kolei może wpływać na bezpieczeństwo z uwagi na wydłużenie drogi hamowania. Z kolei zablokowanie części odboju pomiędzy uszczelką a tłoczyskiem sprawia, że amortyzator się rozszczelnia.
