Diagnozę w przypadku problemów z układem zapłonowym rozpoczyna się od elementów, do których jest najprostszy dostęp, czyli od świec i przewodów zapłonowych. Co jednak zrobić, jeśli po wymianie przewodów zapłonowych na nowe dochodzi do przebicia?
Istnieje kilka przyczyn takiego problemu. Należy jednak zacząć od tego, że pojawienie się przebić na nowych przewodach zapłonowych jest spowodowane nadzwyczajnie wysokim napięciem w obwodzie wtórnym cewka zapłonowa – przewody zapłonowe – świeca zapłonowa.
Skąd mogło pojawić się zbyt wysokie napięcie w obwodzie zapłonowym? Można wyróżnić trzy powody zbyt wysokiego napięcia:
1) zbyt duża przerwa iskrowa na świecy,
2) przerwy w przewodzie wysokiego napięcia,
3) uszkodzona cewka lub moduł zapłonowy.

Zbyt duża przerwa iskrowa na świecy
Wielkość przerwy między elektrodami świecy zapłonowej limituje napięcie, które jest potrzebne do przeskoku iskry. Im większa przerwa pomiędzy elektrodami, tym większe napięcie potrzebne do przeskoku iskry. Należy pamiętać o ustawieniu właściwej przerwy między elektrodami. Częstym błędem przy wymianie świec zapłonowych jest niesprawdzenie odległości między elektrodami. Niestety producenci świec nie ustawiają dokładnej przerwy dla danego silnika. Trzeba to koniecznie zrobić przed wymianą świec.
Zbyt duża przerwa powoduje konieczność wygenerowania przez cewkę wyższego napięcia, co z kolei wiąże się z większym obciążeniem cewki i całego układu zapłonowego, a w konsekwencji większym ryzykiem uszkodzenia cewki lub modułu, które w trakcie pracy przegrzewają się.
Należy pamiętać również, że zasilanie silnika gazem zamiast benzyny powoduje wzrost napięcia koniecznego do przeskoku iskry. Mieszanka gazowo-powietrzna w cylindrze potrzebuje około 10-30% wyższego napięcia do przeskoku iskry. W takim przypadku zaleca się zmniejszenie przerwy iskrowej na świecy.

Przerwy w przewodzie wysokiego napięcia
Problem ten wynika głównie z tego, że używa się przewodów o innych zakończeniach niż potrzebne w danym samochodzie. Niestety, nawet katalogi producentów samochodów nie uwzględniają wszystkich wariantów występujących w danych modelach. W związku z tym zdarza się dobranie wiązki z katalogu zgodnej do danego samochodu, ale nieposiadającej prawidłowej końcówki metalowej zapewniającej prawidłowe połączenie elektryczne. W związku z tym do kopułki mającej połączenia typu M4 zakładana jest wiązka posiadająca końcówkę DIN lub odwrotnie. W efekcie dochodzi do powstania przerwy w obwodzie wysokiego napięcia (przy przewodach zapłonowych). Wywołuje to nadmiernie wysokie napięcie i powoduje uszkodzenie przewodów zapłonowych, a w dalszym etapie cewki i modułu zapłonowego.
Podobny problem może wystąpić od strony połączenia przewodów zapłonowych ze świecą. W tym miejscu najczęstszym błędem jest założenie przewodów z końcówką do podłączenia baryłkowego na świecę zakończoną gwintem M4. W zestawach przewodów zapłonowych powinny być załączone odpowiednie przejściówki.
Tak więc, pomimo tego, że nowe przewody są jak najbardziej sprawne, to w wyniku nieprawidłowego doboru przewodów do danego modelu po montażu przewodów może wystąpić przerwa w obwodzie wysokiego napięcia.

Uszkodzona cewka lub moduł zapłonowy
Częstą przyczyną występowania zbyt wysokiego napięcia jest uszkodzenie cewki lub modułu zapłonowego. Uszkodzona cewka zapłonowa jest w stanie wygenerować wysokie napięcie, ale energia w niej zgromadzona nie jest w stanie odpowiednio długo podtrzymać wyładowania, aby nastąpił zapłon mieszanki w cylindrze. Objawia się to przebiciami izolacji przewodów zapłonowych. Warto również w tym miejscu wspomnieć, że to co widzimy w ciemności jako „przebicie”, bardzo często nim nie jest. Mogą to być wyładowania na powierzchni przewodów spowodowane jonizacją gazu na skutek przepływu prądu wysokiego napięcia w przewodach. Zjawisko to dotyczy najczęściej przewodów z rdzeniem „wire wound”.
Zdarza się również, że niewłaściwe połączenie do masy któregoś z elementów cewki lub modułu powoduje generowanie zbyt wysokiego impulsu wysokiego napięcia. Powstanie przerwy w obwodzie wtórnym cewki skutkuje objawami dokładnie takimi samymi, jak opisane wcześniej objawy przerw w przewodzie wysokiego napięcia. Zdarza się, że nasze stare przewody zapłonowe mają dość wysoki opór elektryczny i niekorzystne zjawiska związane z generowaniem zbyt wysokiego napięcia przez układ są przez tę rezystancję tłumione. Niestety, to tylko złudzenie poprawności funkcjonowania układu zapłonowego.

Interpretacja oscylogramów
Zamieszczone w materiale oscylogramy przedstawiające wykres wysokiego napięcia przy różnych uszkodzeniach obrazują niektóre opisane tutaj problemy.
Na wykresach 1 i 2 mamy przedstawione przypadki zastosowania niewłaściwego połączenia na świecy. W zależności od wielkości przerwy w takim połączeniu możemy zaobserwować dwa różne i dość charakterystyczne wykresy. Obszary, które nas najbardziej interesują leżą między punktami A' - D'.

Wykres 1 obrazuje niewielką przerwę pomiędzy końcówką przewodu zapłonowego a końcówką przyłączeniową świecy zapłonowej. Między punktami B' i C' widać całą serię małych wyładowań. Iskra przeskakuje pomiędzy końcówką przewodu, a końcówką przyłączeniowa świecy, a dopiero potem na elektrodach świecy. Nie ma miejsca na ustabilizowanie się łuku i jego fazę prądową. Wartość przepływającego w wyładowaniach prądu jest praktycznie bliska zeru, w związku z tym wartość energetyczna iskry jest bardzo mała. Iskra składa się z wielu następujących po sobie wyładowań o bardzo małej energii. W cylindrze, pod zwiększonym ciśnieniem, może nie dojść do przeskoku iskry na świecy, a zamiast tego mogą pojawiać się przebicia z przewodów zapłonowych do masy.

Wykres 2 przedstawia większą odległość przerwy na połączeniu pomiędzy końcówką przewodu zapłonowego a końcówką przyłączeniową świecy zapłonowej. Między punktami B' a C' widać dwa większe wyładowania. Iskra przeskakuje pomiędzy końcówką przewodu a końcówką przyłączeniową świecy, a następnie dopiero na elektrodach świecy. Praktycznie nie występuje faza prądowa iskry, a co za tym idzie energia zapłonu jest niewielka. Warto tutaj bardzo wyraźnie podkreślić, że często, to co nazywamy „dobrą iskrą”, wcale taką nie musi być. Uznajemy, że jasno świecąca iskra o niebieskim zabarwieniu jest znacznie lepsza od takiej w kolorze czerwonym. Z punktu widzenia energii iskra o czerwonym zabarwieniu przenosi wysoki prąd i jest iskrą o dużej energii, zdolnej do wywołania zapłonu. Iskra świecąca na niebiesko świadczy o wysokim napięciu, ale niekoniecznie zawsze będzie powodowała zapłon mieszanki w cylindrze. Wykres 2 jest charakterystyczny w niemal wszystkich przypadkach złego połączenia pomiędzy rozdzielaczem zapłonu a końcówką przewodu zapłonowego wiodącego do świecy.

Wykres 3 natomiast przedstawia najbardziej skrajny przypadek złego doboru połączeń od strony rozdzielacza oraz świecy. Bardzo krótka faza prądowa między punktami B' - C' nie pozwala na rozładowanie cewki. Brak rozładowania cewki jest widoczny pomiędzy punktami E' i F'. Widać wyraźnie, że cewka nie została rozładowana – nie ma charakterystycznej gasnącej sinusoidy. Taki stan prowadzić może do przebić na przewodach zapłonowych oraz grzania się, a w konsekwencji uszkodzenia cewki zapłonowej.

Podsumowując, jeśli po wymianie przewodów zapłonowych na nowe widzimy, że mają one przebicie, a ponowna wymiana przewodów na stare sprawia, że silnik zaczyna pracować względnie prawidłowo, a w międzyczasie nie dokonaliśmy wymiany świec, to:
1. Sprawdźmy prawidłowość doboru końcówek przyłączeniowych od strony cewki i rozdzielacza oraz świecy zapłonowej.
2. Sprawdźmy stan świec zapłonowych oraz wielkość przerwy iskrowej (przerwę należy zmniejszyć w przypadku zasilania silnika LPG o 10-30% nominalnej wartości).
3. W przypadku przewodów innych niż miedziane należy zastosować świece bez wewnętrznych oporników.
4. Sprawdźmy, czy stan i czystość złącz, które pozostają w pojeździe, jest właściwa (zaśniedziałe złącza należy wyczyścić, a uszkodzone wymienić – czasem wiąże się to z wymianą całego elementu, np. cewki zapłonowej).
5. Sprawdźmy połączenie modułu układu DIS do masy cewki.
6. Wymieńmy cewkę, moduł lub układ DIS na nieuszkodzony.

Wysokiej jakości, sprawne przewody bezlitośnie obnażają wszelkie usterki w układzie zapłonowym i – jak na ironię – mogą zostać uszkodzone w wyniku występowania różnych błędów.
Znany jest przypadek, kiedy wymiana przewodów zapłonowych spowodowała ślizganie się sprzęgła. Jak to możliwe? Po wymianie doszło do tak dużego wzrostu mocy silnika, że wcześniej niezauważalny problem poślizgu sprzęgła objawił się z całą stanowczością. Ten przypadek wskazuje na to, jak duży jest spadek mocy silnika przy niesprawnym układzie zapłonowym i w jaki sposób przywrócenie sprawności temu układowi może wywołać falę „ukrytych” usterek, które były niezauważalne przy pracy z osłabionym układem napędowym.

Materiał powstał na podstawie informacji dostarczonych przez firmę GG Profits
Fot. Bosch, GG Profits